هرآنچه باید درباره طلاق توافقی بدانید

طلاق توافقی ساده‌ترین نوع جدایی قانونی است که در آن زن و شوهر با توافق کامل درباره مهریه، حضانت، اموال و… مراحل قانونی طلاق را با سرعت و کمترین تنش طی می‌کنند.

طلاق توافقی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

اگر بخواهیم بدانیم طلاق توافقی چگونه است، باید ابتدا تعریف دقیقی از آن داشته باشیم. طلاق توافقی نوعی از جدایی قانونی است که در آن زن و شوهر پیش از مراجعه به دادگاه خانواده، بر سر تمامی موضوعات مهم و اختلاف‌برانگیز مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان، دیدار با فرزند و تقسیم اموال مشترک، به توافق می‌رسند. سپس این توافقات را به دادگاه ارائه داده و دادگاه در صورت مغایرت نداشتن با قوانین، حکم طلاق را صادر می‌کند. این حکم با عنوان گواهی عدم امکان سازش شناخته می‌شود.

اگرچه این روند ساده‌تر به‌نظر می‌رسد، اما مشاوره با بهترین وکیل خانواده تهران می‌تواند از بروز خطاهای حقوقی در تنظیم توافق‌نامه و روند ثبت طلاق جلوگیری کند. طلاق توافقی، ساده‌ترین و کم‌تنش‌ترین مسیر برای جدایی زوج‌هاست و به همین دلیل امروزه بسیار رایج شده است. سرعت در رسیدگی، کاهش درگیری‌ها، و جلوگیری از دعواهای طولانی، از مزایای اصلی این نوع طلاق محسوب می‌شود.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که برخلاف باور عمومی، در طلاق توافقی الزاماً زن مجبور به بخشیدن مهریه یا سایر حقوق قانونی خود نیست. تمام جزئیات این جدایی بر اساس توافق زوجین مشخص می‌شود؛ خواه زن همه مهریه‌اش را ببخشد، بخشی از آن را بگیرد یا هیچ‌کدام را نبخشد.

توافقات انجام‌شده ممکن است به سه شکل مختلف ثبت شوند:

• سند رسمی در دفتر اسناد رسمی
• سند عادی میان زوجین که در دادگاه تأیید می‌شود
• ثبت توافقات در صورت‌جلسه دادگاه هنگام رسیدگی به دادخواست طلاق

این توافق‌ها، شالوده تصمیم نهایی دادگاه را می‌سازند و در صورتی که مغایر با قانون نباشند، معتبر و قابل اجرا هستند.

شرایط و مراحل طلاق توافقی

برای آنکه بدانیم طلاق توافقی چگونه انجام می‌شود، باید با شرایط و مراحل اجرایی آن به‌صورت دقیق آشنا باشیم. برخلاف طلاق‌های یک‌طرفه یا قضایی، در طلاق توافقی همه‌چیز بر پایه رضایت و تفاهم دوطرفه است و این خود، روند را هم ساده‌تر و هم سریع‌تر می‌کند.

توافق کامل بر مسائل کلیدی

شرط اصلی شروع طلاق توافقی، توافق بدون ابهام و کامل میان زوجین است. این توافق باید شامل تمام موارد مهم مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان، نفقه فرزند، زمان ملاقات، و سایر حقوق مالی و معنوی باشد. توافق می‌تواند به سه شکل رسمی، عادی، یا در صورت‌جلسه دادگاه تنظیم شود و بر اساس آن دادخواست به دادگاه ارائه می‌شود.

نبود اختلاف و تنش حقوقی

در صورتی که میان زوجین اختلاف نظر قابل توجهی وجود داشته باشد، مسیر طلاق توافقی قابل اجرا نیست. حتی اختلاف جزئی می‌تواند باعث شود که پرونده وارد فرآیندهای طولانی‌تر و پیچیده‌تری مثل داوری یا طلاق یک‌طرفه شود. به همین دلیل، صداقت و شفافیت در بیان خواسته‌ها پیش از تنظیم توافق بسیار حیاتی است.

 تکلیف فرزندان مشترک

در صورت داشتن فرزند، توافقات مربوط به حضانت، محل زندگی کودک، نفقه، زمان ملاقات و تربیت فرزند از الزامات غیرقابل چشم‌پوشی طلاق توافقی است. دادگاه بدون توافق روشن در مورد این موضوعات، رأی نهایی صادر نمی‌کند. در واقع، منافع کودک در این روند اولویت دارد.

مسائل مالی و دارایی‌ها

زوجین باید درباره نحوه‌ی پرداخت یا بذل مهریه، نفقه جاری یا معوقه، و همچنین تقسیم اموال و دارایی‌های دوران زندگی مشترک به توافق قطعی برسند. اگرچه مواردی مانند فروش یا استفاده از ملک مشترک ممکن است در رأی طلاق نیاید، ولی توافق مکتوب در این زمینه می‌تواند در مراجع حقوقی دیگر معتبر و مستند باشد.

وکالت و ثبت الکترونیکی

با توجه به پیشرفت خدمات قضایی، اکنون امکان تنظیم وکالت‌نامه الکترونیکی برای پیگیری مراحل طلاق توافقی بدون مراجعه حضوری فراهم شده است. زوجین می‌توانند از طریق سامانه ثنا، به وکیل دادگستری وکالت داده و تمام مراحل را غیرحضوری پیش ببرند.

طلاق توافقی چگونه است؟ راهنمای کامل مراحل قانونی از ثبت‌نام تا صدور حکم

طلاق توافقی یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین راه‌های پایان زندگی مشترک است که بر پایه‌ی تفاهم و همکاری میان زوجین شکل می‌گیرد. طبق قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، این نوع طلاق مسیر مستقل و ساده‌تری نسبت به طلاق‌های یک‌طرفه دارد و نیازی به ارجاع به داور یا رسیدگی پیچیده قضایی ندارد. در ادامه، مراحل قانونی طلاق توافقی از اولین اقدام تا ثبت رسمی آن در دفترخانه، به‌صورت کامل توضیح داده می‌شود.

مرحله اول: ثبت‌نام در سامانه تصمیم و شرکت در مشاوره اجباری

از آذرماه ۱۳۹۷، شروع فرایند طلاق توافقی منوط به دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق از مراکز مشاوره بهزیستی شده است. برای این منظور، زوجین باید وارد سامانه تصمیم (sabt.tasmim.mjs.ir) شده و اطلاعات خود را ثبت نمایند.

مراحل سامانه تصمیم شامل موارد زیر است:

• ثبت‌نام توسط زوجین یا وکیل آن‌ها
• انتخاب مرکز مشاوره خانواده در شهر مربوطه
• شرکت در جلسات مشاوره با هدف بررسی امکان سازش

کارشناسان روان‌شناسی و مددکاری در این جلسات تلاش می‌کنند ریشه اختلاف را شناسایی کرده و امکان آشتی را فراهم کنند. در صورت عدم تفاهم، زوجین باید فرم عدم انصراف از طلاق را امضا کرده تا اجازه ادامه روند حقوقی را داشته باشند. بدون گذراندن این مرحله، هیچ دادگاهی به درخواست طلاق توافقی رسیدگی نمی‌کند.

مرحله دوم: ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از دریافت گواهی مشاوره، زوجین یا وکیل رسمی آن‌ها باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی را ثبت کنند. این دادخواست به‌صورت سیستمی به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود.

مرحله سوم: برگزاری جلسه دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش

دادگاه خانواده با تشکیل جلسه‌ای، توافقات زوجین در مورد مهریه، نفقه، حضانت فرزند، ملاقات و دیگر موارد را بررسی می‌کند. در صورت تأیید این توافقات، قاضی گواهی عدم امکان سازش صادر می‌کند که اساس ثبت طلاق در دفترخانه رسمی خواهد بود.

مرحله چهارم: مراجعه به دفترخانه و ثبت نهایی طلاق

زوجین پس از دریافت حکم، موظف‌اند حداکثر تا سه ماه به یکی از دفترخانه‌های رسمی ثبت طلاق مراجعه کنند. با حضور هم‌زمان طرفین، صیغه طلاق جاری شده و طلاق به‌صورت قانونی ثبت می‌شود. در صورت عدم حضور یکی از زوجین در زمان مقرر، گواهی باطل شده و کل فرایند باید از ابتدا طی شود.

اجرای طلاق توافقی توسط وکیل: راهی آسان‌تر برای جدایی بدون حضور در دادگاه

بسیاری از زوج‌ها ترجیح می‌دهند فرآیند طلاق را از طریق وکیل دادگستری متخصص در امور خانواده انجام دهند تا نیازی به مراجعه مستقیم به دادگاه نداشته باشند. استفاده از خدمات بهترین وکیل تهران در این مرحله نه‌تنها روند قانونی را ساده‌تر می‌کند، بلکه از بازگشت دادخواست یا ایجاد خطای حقوقی جلوگیری خواهد کرد.
در این روش، تمام مراحل زیر توسط وکیل قابل انجام است:

• ثبت‌نام وکالت‌نامه الکترونیکی از طریق سامانه ثنا
• ثبت دادخواست طلاق
• پیگیری جلسات مشاوره
• دریافت گواهی عدم امکان سازش
• مراجعه به دفتر ثبت طلاق و ثبت نهایی

شرط اصلی این روش، ثبت‌نام زوجین در سامانه ثنا است. این ثبت‌نام توسط خود افراد در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شود.

موارد خاص نیازمند حضور فیزیکی زوجین

در برخی موارد خاص، همچنان حضور یکی از زوجین الزامی است:

• اگر زوجه باکره باشد، باید برای دریافت گواهی از پزشکی قانونی مراجعه کند.
• در صورت غیرباکره بودن زن، معمولاً انجام آزمایش بارداری ضروری است که در مراکز معرفی‌شده یا آزمایشگاه دادگاه انجام می‌شود.

به این ترتیب، حتی با وجود برخی مراحل حضوری محدود، عمده‌ی روند طلاق توافقی می‌تواند به‌صورت وکالتی و بدون درگیری مستقیم زوجین با مراحل دادگاهی، پیش برود.

مدارک لازم برای طلاق توافقی چیست؟

در پاسخ به این سؤال که طلاق توافقی چگونه است و چه مدارکی نیاز دارد، باید گفت مانند هر اقدام حقوقی دیگر، طلاق توافقی نیز بدون ارائه مدارک قانونی قابل ثبت و پیگیری نیست. عدم ارائه مدارک لازم می‌تواند باعث برگشت دادخواست از دفتر خدمات قضایی شده و روند جدایی را به تأخیر بیندازد.

فهرست مدارک موردنیاز برای طلاق توافقی

برای ثبت دادخواست و اجرای نهایی طلاق توافقی، مدارک زیر الزامی است:

• اصل و کپی شناسنامه زوجین
• اصل و کپی کارت ملی هر دو طرف
• اصل و کپی عقدنامه (یا سند رسمی ازدواج)
• ثبت‌نام قبلی در سامانه ثنا و سامانه تصمیم
• گواهی مشاوره اجباری (صادره از سامانه تصمیم)

گواهی‌های تکمیلی ویژه زوجه

بسته به وضعیت جسمی و قانونی زوجه، ارائه یکی از گواهی‌های زیر برای ثبت نهایی طلاق در دفتر رسمی طلاق الزامی است:

• اگر زوجه باکره باشد: ارائه گواهی سلامت (عدم دخول) از پزشکی قانونی الزامی است
• اگر زوجه غیر باکره باشد: باید گواهی عدم بارداری از آزمایشگاه معتبر ارائه شود

این مدارک به همراه گواهی عدم امکان سازش که از دادگاه خانواده صادر می‌شود، برای اجرای صیغه طلاق و ثبت رسمی آن در دفاتر طلاق ضروری است.

طلاق توافقی بائن یا رجعی؟

در رویه‌ی قضایی امروز، آنچه با عنوان "طلاق توافقی" شناخته می‌شود، از منظر حقوقی در قالب طلاق خلع قرار می‌گیرد. این نوع طلاق زمانی اتفاق می‌افتد که زن در ازای جدایی، بخشی یا تمام مهریه یا حتی مالی دیگر را به شوهر می‌بخشد، هرچند مقدار آن ناچیز باشد. در مقابل، شوهر نیز با اجرای طلاق موافقت می‌کند.

در اغلب موارد، زوجین انجام مراحل قانونی را به وکلای خود می‌سپارند و در جلسات دادگاه حضور ندارند. به همین جهت، در گواهی‌های صادرشده با عنوان "عدم امکان سازش"، نوع طلاق، خلع درج می‌شود. لازم به ذکر است که طلاق خلع جزء طلاق‌های بائن محسوب می‌شود؛ یعنی امکان رجوع پس از طلاق، جز در صورت ازدواج مجدد و طلاق دوباره، وجود ندارد.

مدت زمان طلاق توافقی چقدر است و چه عواملی بر آن تأثیر دارد؟

یکی از پرسش‌های متداول در روند جدایی این است که طلاق توافقی چقدر زمان می‌برد؟ پاسخ به این سؤال وابسته به عوامل متعددی است که می‌توانند طول مدت فرآیند را کوتاه‌تر یا طولانی‌تر کنند. این عوامل شامل نحوه پیگیری زوجین، استفاده یا عدم استفاده از وکیل، و روند مشاوره و دادرسی در هر شهر یا شعبه قضایی می‌شود.

طلاق توافقی بدون وکیل؛ روندی با زمان‌بر بودن احتمالی

در صورتی که زوجین تصمیم بگیرند بدون کمک وکیل مسیر طلاق توافقی را طی کنند، باید تمام مراحل را شخصاً و جداگانه پیگیری کنند:

• ثبت‌نام در سامانه تصمیم و شرکت در جلسات مشاوره اجباری
• دریافت برگه عدم انصراف از طلاق
• مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و ثبت دادخواست
• شرکت در جلسه دادگاه و دریافت گواهی عدم امکان سازش
• مراجعه به دفتر ثبت طلاق و اجرای صیغه

با توجه به مدت زمان لازم برای گرفتن نوبت مشاوره، بار اداری دفاتر خدمات قضایی، و زمان رسیدگی در دادگاه، این روند ممکن است بین ۶ تا ۹ ماه طول بکشد، به‌خصوص در شهرهای بزرگ و پرجمعیت.

طلاق توافقی با وکیل؛ راهی سریع‌تر و ساده‌تر

اگر زوجین مراحل را به وکیل خانواده بسپارند، می‌توانند بسیاری از امور را به‌صورت غیرحضوری و با سرعت بیشتری انجام دهند. در این حالت، وکیل با داشتن وکالت‌نامه معتبر (ثبت‌شده در سامانه ثنا) می‌تواند:

• دادخواست را از طرف موکلین ثبت کند
• جلسات مشاوره و پیگیری‌های قضایی را دنبال نماید
• گواهی عدم امکان سازش را اخذ کرده و در نهایت طلاق را ثبت کند

در بسیاری از موسسات حقوقی که به‌طور تخصصی در حوزه طلاق توافقی فعالیت دارند، این روند ممکن است بین ۲۰ تا ۶۰ روز کاری نهایی شود.

مهلت قانونی سه‌ماهه برای ثبت طلاق در دفترخانه

پس از صدور گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه، زوجین یا وکیل آن‌ها حداکثر سه ماه فرصت دارند برای ثبت رسمی طلاق به دفترخانه مراجعه کنند. عدم مراجعه در این بازه زمانی، موجب بی‌اعتباری گواهی و شروع مجدد روند از ابتدا خواهد شد.

مزایای طلاق توافقی چیست؟

طلاق توافقی به دلیل ساختار مبتنی بر تفاهم و همکاری میان زوجین، مزایای متعددی نسبت به سایر انواع طلاق دارد. مهم‌ترین این مزایا عبارت‌اند از:

 سرعت بالا در انجام روند طلاق

 از آنجایی که زن و شوهر در مورد تمام مسائل از جمله مهریه، حضانت فرزند، جهیزیه و سایر امور مالی به توافق رسیده‌اند، روند رسیدگی در دادگاه بسیار سریع‌تر پیش می‌رود. در بسیاری موارد، تمام مراحل طلاق توافقی ظرف چند هفته قابل انجام است.

کاهش قابل توجه هزینه‌های حقوقی و دادرسی

در طلاق‌هایی که توافقی انجام می‌شود، به دلیل نبود اختلاف شدید، نیازی به طرح دعاوی متعدد، جلسات داوری یا هزینه‌های سنگین وکیل نیست. همین امر باعث می‌شود هزینه نهایی برای طرفین بسیار کمتر از سایر روش‌ها باشد.

کاهش تنش و آسیب‌های روانی

یکی از مهم‌ترین مزایای طلاق توافقی، کاهش تنش و درگیری میان طرفین است. چون توافق‌ها پیش از ورود به فرآیند قضایی انجام می‌شود، زوجین کمتر در معرض جدل‌های حقوقی و آسیب‌های روحی قرار می‌گیرند. این موضوع به‌ویژه در صورتی که فرزندی در میان باشد، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

حفظ احترام متقابل و جلوگیری از تشدید اختلافات

طلاق توافقی این فرصت را فراهم می‌کند تا زن و مرد بدون تخریب شخصیت یکدیگر، مسیر جدایی را با حفظ احترام و تعامل طی کنند. این مسأله در روابط پس از طلاق، به‌ویژه در صورت وجود فرزند مشترک، تأثیر بسزایی دارد.

مهریه در طلاق توافقی چگونه تعیین می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های زوجین در فرآیند طلاق توافقی این است که تکلیف مهریه چگونه مشخص می‌شود؟ برخلاف تصور بسیاری از مردم، در طلاق توافقی هیچ الزامی به بخشیدن کامل مهریه توسط زن وجود ندارد. نکته کلیدی این است که همه‌چیز بر پایه توافق دو طرف تنظیم می‌شود. گزینه‌های مختلف برای تعیین تکلیف مهریه در طلاق توافقی:

• پرداخت کامل مهریه به زن
• پرداخت بخشی از مهریه به صورت نقدی و باقی‌مانده به‌صورت اقساط
• بذل (بخشش) کل مهریه توسط زن در قبال طلاق
• بخشش بخشی از مهریه و دریافت مابقی در قالب زمان‌بندی توافقی (اقساطی، چک، نقدی و...)
• تبدیل کل یا بخشی از مهریه به مبلغ مشخص نقدی برای پرداخت یا بذل

طلاق خلع و بذل مهریه

در بیشتر موارد، طلاق توافقی به‌صورت طلاق خلع صادر می‌شود. یعنی زوجه در ازای طلاق، بخشی از حقوق مالی خود مانند مهریه را بذل می‌کند و زوج نیز قبول بذل می‌کند. برخی از سناریوهای متداول در طلاق توافقی به شکل زیر هستند:

• زوجه تمام مهریه خود (مثلاً ۵۰۰ سکه) را بذل می‌کند و زوج قبول می‌کند.
• زوجه از ۵۰۰ سکه، ۳۹۰ سکه را می‌بخشد و ۱۱۰ سکه باقی‌مانده به صورت توافقی پرداخت می‌شود.
• زوجه مهریه را به‌طور کامل ابراء می‌کند (یعنی طلب خود را می‌بخشد) و برای تحقق طلاق، مبلغی نمادین مانند ۱۰ هزار تومان را بذل می‌کند.
• زوجه هیچ‌چیز نمی‌بخشد و مهریه به صورت کامل یا اقساط، نقدی یا مدت‌دار به او پرداخت می‌شود و فقط مبلغ کمی برای تحقق طلاق خلع بذل می‌شود.

نکته مهم در سیر قانونی

دادگاه، رأی خود را بر اساس توافق مکتوب زوجین صادر می‌کند و آنچه در خصوص مهریه در این توافق‌نامه ثبت شده، در گواهی عدم امکان سازش نیز قید خواهد شد. بنابراین بهتر است توافق مهریه را به صورت دقیق، شفاف و قابل اجرا تنظیم کرد تا در آینده موجب اختلاف یا مشکل اجرایی نشود.

اجرت‌المثل در طلاق توافقی چگونه محاسبه می‌شود؟

یکی از حقوق مالی زنان پس از ازدواج، اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک است. این حق زمانی به زن تعلق می‌گیرد که در طول زندگی زناشویی، کارهایی مانند خانه‌داری، پخت‌وپز یا نگهداری از فرزندان را انجام داده باشد؛ در حالی‌که انجام این امور از نظر شرعی وظیفه او نبوده است. اما در طلاق توافقی، شرایط دریافت اجرت‌المثل با دیگر انواع طلاق تفاوت دارد. به‌طور کلی، اجرت‌المثل فقط در حالتی قابل مطالبه است که طلاق به درخواست مرد انجام شود. در نتیجه، اگر زن به صورت یک‌طرفه تقاضای طلاق بدهد یا طلاق با توافق دو طرف انجام شود، معمولاً اجرت‌المثل به او تعلق نمی‌گیرد، مگر اینکه زوجین در این خصوص توافق جداگانه‌ای داشته باشند.

گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی چیست و چه کاربردی دارد؟

گواهی عدم امکان سازش یکی از مدارک قانونی لازم برای ثبت طلاق در ایران است که هم در طلاق توافقی و هم در طلاق به درخواست مرد صادر می‌شود. این گواهی در واقع مجوزی است که از سوی دادگاه صادر شده و به زوجین اجازه می‌دهد برای طلاق رسمی به دفترخانه مراجعه کنند. در مواردی که طلاق از سمت مرد مطرح می‌شود، وی باید ابتدا تمامی حقوق مالی همسرش از جمله مهریه، نفقه و اجرت‌المثل را پرداخت یا درباره آن‌ها توافق کند، سپس برای دریافت این گواهی اقدام نماید.

اما اگر درخواست طلاق از سوی زن باشد، او باید دلایل قانونی و قابل استناد (محکمه‌پسند) مانند بدرفتاری، ترک زندگی یا اعتیاد همسر را به دادگاه ارائه دهد تا بتواند این گواهی را دریافت کند.برای کسب اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم به مقاله حق طلاق بهتر است یا مهریه مراجعه فرمایید.

در طلاق توافقی نیز، هر دو طرف باید در جلسات مشاوره خانواده شرکت کنند و پس از تأیید مشاور، دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند. توجه داشته باشید که این گواهی با حکم طلاق تفاوت دارد؛ گواهی صرفاً اجازه ثبت طلاق در دفترخانه است، نه حکم نهایی طلاق.

نمونه متن درخواست گواهی عدم امکان سازش

احتراماً به استحضار می‌رساند: اینجانب با خوانده محترم، بر اساس عقدنامه شماره ... مورخ ... دفترخانه شماره ... شهرستان ... ازدواج دائم منعقد کرده‌ایم. حاصل این ازدواج ... فرزند پسر/دختر/فاقد فرزند می‌باشد. به دلیل اختلافات متعدد و فقدان تفاهم در زندگی مشترک، ادامه زندگی ممکن نیست. لذا به استناد ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش دارم.

بررسی گواهی بکارت و آزمایش بارداری در طلاق توافقی

یکی از الزامات قانونی در روند طلاق، به‌ویژه طلاق توافقی، مشخص شدن وضعیت بارداری یا عدم بارداری زن است. طبق مقررات موجود، دادگاه خانواده موظف است پیش از صدور گواهی عدم امکان سازش، این موضوع را تعیین تکلیف کند. در این خصوص، سه حالت رایج وجود دارد:

حالت اول: زن یائسه باشد

در رویه‌ی قضایی، زنانی که بیش از ۵۰ سال سن دارند، معمولاً یائسه تلقی می‌شوند و از ارائه گواهی عدم بارداری برای اجرای صیغه طلاق معاف هستند.

حالت دوم: زن باکره باشد

اگر زوجه باکره باشد، دادگاه وی را به پزشکی قانونی معرفی می‌کند تا مورد معاینه قرار گرفته و گواهی بکارت صادر شود. این گواهی یکی از مدارک مورد استناد در پرونده طلاق است.

حالت سوم: زن نه باکره و نه یائسه باشد

در حالتی که زوجه نه یائسه است و نه باکره، ارائه آزمایش بارداری الزامی است. نتیجه این آزمایش باید توسط یک آزمایشگاه معتبر صادر شود و در فرایند طلاق مورد استفاده قرار گیرد.

تقدیم گواهی عدم بارداری به دادگاه 

بر اساس رویه قضائی و مقررات قانونی، ارائه گواهی عدم بارداری برای صدور حکم طلاق الزامی است. این گواهی باید از طریق آزمایش معتبر پزشکی اخذ و به دادگاه ارائه شود. بدون ارائه این گواهی، دادگاه قادر به صدور حکم طلاق نخواهد بود.

طلاق توافقی در دوران عقد چگونه است؟

اگر زن و شوهر در دوران عقد (پیش از برقراری رابطه زناشویی) تصمیم به جدایی بگیرند، طبق قانون، در صورتی که نزدیکی صورت نگرفته باشد، نصف مهریه به زن تعلق می‌گیرد. این موضوع در طلاق‌های یک‌طرفه معمولاً به صورت خودکار اجرا می‌شود. اما در طلاق توافقی در دوران عقد، شرایط می‌تواند متفاوت باشد. در این نوع طلاق، زوجین می‌توانند درباره میزان مهریه به صورت توافقی تصمیم بگیرند. به عبارت دیگر، زن می‌تواند تمام، بخشی یا حتی هیچ‌کدام از مهریه خود را مطالبه نکند یا ببخشد، و این موضوع وابسته به توافق کتبی و امضای طرفین است.

بنابراین در طلاق توافقی، حتی در دوران عقد، قواعد قانونی مانند نصف شدن مهریه می‌تواند با توافق دو طرف تغییر کند، به شرط آنکه در متن توافق‌نامه طلاق به وضوح قید شود.

طلاق توافقی در دوران بارداری زن چگونه انجام می‌شود؟

برخلاف تصور رایج، باردار بودن زن مانعی برای انجام طلاق توافقی نیست. بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که اگر زن باردار باشد، روند طلاق باید متوقف شود؛ اما قانون چنین الزامی را تعیین نکرده است. در این شرایط، دادگاه از زن آزمایش بارداری درخواست می‌کند تا وضعیت بارداری او مشخص شود. در صورتی که جواب آزمایش مثبت باشد، موضوع حضانت فرزند در روند طلاق مطرح شده و باید درباره آن تعیین تکلیف شود.

در طلاق توافقی، تعیین سرپرستی کودک بر پایه توافق طرفین و مصلحت فرزند انجام می‌شود. توافق‌نامه حضانت می‌تواند شامل زمان نگهداری، محل زندگی کودک، و میزان ملاقات با والد دیگر باشد.

قوانین استرداد جهیزیه در طلاق توافقی

در زمان طلاق توافقی، زوجین باید درباره تمامی دارایی‌های مشترک و شخصی از جمله جهیزیه به توافق برسند. با اینکه تهیه جهیزیه به‌صورت قانونی بر عهده مرد است، در فرهنگ رایج جامعه، خانواده عروس اغلب آن را تهیه می‌کنند.

اگر زن و شوهر در خصوص نحوه تقسیم جهیزیه به توافق برسند، می‌توانند مطابق با آن عمل کنند. اما اگر بر سر این موضوع به تفاهم نرسند، قانون تعیین‌کننده خواهد بود. طبق قانون، در صورتی که زن سیاهه جهیزیه (لیست کتبی امضا شده توسط شوهر یا شهود) داشته باشد، می‌تواند بر اساس آن اقلام را مطالبه کرده و از منزل خارج کند.

همچنین اگر زن فاکتور خرید وسایل را به نام خود ارائه دهد، وسایل مذکور به وی تعلق خواهد داشت. در مورد وسایلی که بعد از ازدواج خریداری شده‌اند، مالکیت بر اساس ارائه فاکتور یا شواهد خرید مشخص می‌شود.

طبق قانون، هزینه استرداد جهیزیه بر عهده زوجه است؛ یعنی زن باید هزینه حمل و انتقال جهیزیه به محل جدید را پرداخت کند، مگر اینکه طرفین در این مورد توافق دیگری کرده باشند.

آیا رجوع بعد از طلاق توافقی امکان‌پذیر است؟

موضوع رجوع پس از طلاق به نوع طلاق بستگی دارد. طلاق‌ها به‌طور کلی به دو دسته رجعی و بائن تقسیم می‌شوند. در طلاق رجعی، مرد در مدت عده می‌تواند بدون نیاز به عقد مجدد به همسر خود رجوع کند، البته باید این رجوع به صورت رسمی و از طریق دفتر ثبت طلاق اعلام شود. اما در مقابل، در طلاق بائن چنین امکانی وجود ندارد و برای بازگشت به زندگی مشترک، زوجین باید صیغه عقد جدید جاری کنند.

از آنجا که در طلاق توافقی، موضوع با رضایت و توافق دو طرف انجام می‌شود و زن اغلب بخشی از حقوق مالی خود را مانند مهریه یا نفقه می‌بخشد، این نوع طلاق در قوانین ایران در دسته طلاق‌های بائن قرار می‌گیرد. در نتیجه، بعد از طلاق توافقی امکان رجوع بدون عقد مجدد وجود ندارد. اگر زن و مرد پس از جدایی تصمیم به بازگشت و ادامه زندگی داشته باشند، باید مجدداً مانند ازدواج اول، مراحل عقد رسمی را طی کنند.

آیا قانون جدیدی برای طلاق توافقی در سال ۱۴۰۴ تصویب شده است؟

در سال ۱۴۰۴، برخلاف برخی شایعات و مطالب منتشرشده در فضای مجازی، هیچ قانون تازه‌ای درباره طلاق توافقی به تصویب نرسیده است. تمامی مقررات فعلی، همان رویه‌های سابق است که بر اساس بخشنامه‌های سال ۱۳۹۷ و بعد از آن تنظیم شده و در حال اجراست. بنابراین، اگر جایی به اصطلاح «قانون جدید طلاق توافقی ۱۴۰۴» اشاره شده، صرفاً برداشت نادرستی از بخشنامه‌ها یا رویه‌های پیشین دادگاه‌هاست که ممکن است با هدف جلب توجه مخاطب منتشر شده باشد.

آخرین رویه طلاق توافقی در تهران و شهرستان‌ها

در حال حاضر، مراحل طلاق توافقی در شهر تهران همچنان تابع همان فرآیند سابق است. زوجین باید ابتدا در سامانه تصمیم بهزیستی ثبت‌نام کرده و نوبت مشاوره دریافت کنند. پس از شرکت در جلسات مشاوره و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، می‌توانند اقدام به ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نمایند. از سوی دیگر، در حال حاضر امکان تبدیل یک دادخواست یک‌طرفه به طلاق توافقی در جریان رسیدگی نیز وجود دارد. در این روش، یکی از زوجین ابتدا دادخواست طلاق یک‌طرفه ثبت می‌کند و در ادامه، در دادگاه با توافق طرف مقابل، روند طلاق به توافقی تبدیل می‌شود. در این حالت، نیازی به مراجعه به مشاوره بهزیستی در تهران وجود ندارد.

اما در بسیاری از شهرستان‌ها، حتی برای طلاق یک‌طرفه نیز لزوم مراجعه به سامانه تصمیم و شرکت در مشاوره وجود دارد. شنیده‌ها حاکی از آن است که ممکن است با گسترش زیرساخت‌های مشاوره‌ای در تهران، این رویه به‌زودی برای طلاق‌های یک‌طرفه در پایتخت نیز اجرا شود؛ هرچند این موضوع هنوز عملیاتی نشده است.
در حال حاضر، رویه غالب در دادگاه‌های خانواده تهران این است که پرونده‌های طلاق یک‌طرفه ابتدا به شورای حل اختلاف جهت ایجاد صلح و سازش ارجاع داده می‌شوند. در صورتی که شورا موفق به حل اختلاف نشود، پرونده مجدداً به دادگاه خانواده باز می‌گردد و روند رسیدگی ادامه پیدا می‌کند.

مروری کوتاه: جمع‌بندی آنچه آموختیم

طلاق توافقی با وجود سادگی ظاهری، نیازمند دقت در توافقات، آگاهی از جزئیات حقوقی، و رعایت مراحل قانونی است. بهره‌گیری از مشاوره حرفه‌ای و تنظیم دقیق مدارک، نقش مهمی در پیشگیری از مشکلات بعدی و تسهیل روند قانونی این نوع طلاق دارد. چه با وکیل و چه بدون وکیل، آگاهی از حقوق و الزامات قانونی، اولین گام برای تجربه‌ای کم‌تنش‌تر در پایان زندگی مشترک است.